ΕΛΛΑΔΑ 2008-2012, ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Ιωάννης Μιχαλέτος
(Αναλυτής)
Copyright: www.rieas.gr
Σημείωση: Η παρακάτω ομιλία εδόθη στη "Στοά του Βιβλίου" στην Αθήνα 09/05/2008, επί την ευκαιρία εκδήλωσης του περιοδικού Hellenic Nexus. Το κεντρικό θέμα της εκδήλωσης ήταν: "Ελλάδα 2012"
Κυρίες και Κύριοι,
Το 2008 είναι ένα κομβικό έτος σε ότι αφορά το πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό της Βαλκανικής Χερσονήσου. Η Ελλάδα ήδη αντιμετωπίζει τις επιδράσεις που αφορούν γεγονότα όπως η διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, ο Ρώσο-Αμερικανικός ανταγωνισμός και η ύπαρξη κινδύνων που απορρέουν από τη δυναμική που έχουν αναπτύξει οι πολυάριθμες εγκληματικές ομάδες της περιοχής.
Η Βαλκανική Χερσόνησος εισήλθε το τελευταίο έτος στο τρίτο ιστορικό κύκλο γεωπολιτικών αναδιαρθρώσεων με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου-Μετοχίων και την μερικώς αποτυχημένη επέκταση του ΝΑΤΟ κατά τη σύνοδο κορυφής του Βουκουρεστίου.
Σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους κύκλους -1991 & 1999-, το 2008 προέβαλλε για πρώτη φορά την εικόνα της περιοχής ως το μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ και όχι της Ευρώπης. Οι υπέρμετρες φιλοδοξίες και δεσμεύσεις των Αμερικανών κυρίως ως προς τους Αλβανούς, Σκοπιανούς αλλά και Βουλγάρους, είχαν ως αποτέλεσμα την δριμεία αντίδραση των Ρώσων και την ενεργοποίηση των τριών κρατών της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία) που αποτελούν τον Ντε Φάκτο σκληρό πυρήνα της ΕΕ.
Οι μελλοντικές εξελίξεις είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, είναι βέβαιο όμως ότι θα χαρακτηριστούν από την κλιμάκωση των ενεργειών, κεκαλυμμένων και μη, από όλες τις ενδιαφερόμενες δυνάμεις που θα ανταγωνιστούν για επιρροή στα Βαλκάνια.
Τα ενεργειακά ζητήματα θα αποτελέσουν το κύριο ενδιαφέρον των περισσοτέρων δυνάμεων και σε ότι αφορά την Ελλάδα είναι πλέον του βέβαιου ότι θα πρέπει να επιδιώξει τόσο σταθεροποιητικό όσο και κατά το δυνατόν ηγετικό ρόλο στην περιοχή προκειμένου να αντέξει τις ισχυρότατες πιέσεις που πιθανότατα θα προέρθουν υπερατλαντικά. Ποτέ άλλοτε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 η κατάσταση δεν χαρακτηριζόταν από τέτοιας έκτασης ρευστότητα η οποία οφείλετε στη μεγέθυνση της ρωσικής δύναμης, την φιλοδοξία ανάδειξης νέου ρόλου για τις ευρωπαϊκές ηπειρωτικές δυνάμεις και την διαφαινόμενη παρακμή των ΗΠΑ, τουλάχιστον σε σχέση με ότι είχαμε συνηθίσει έως σήμερα.
Σε αυτό το σημείο είναι χρήσιμο να ειπωθούν ορισμένα στοιχεία που διαφωτίζουν τις προκλήσεις που θα κληθεί η Ελλάδα να διαχειριστεί κατά τα αμέσως επόμενα έτη.
Καταρχάς, στη ΠΓΔΜ ο Μουσουλμανικός πληθυσμός ξεπερνά το 35% και αναμένεται να καταστεί ο κύριος όγκος πληθυσμού του κράτους αυτού περί το 2020. Η Βουλγαρία επίσης μαστίζεται από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννητικότητας του χριστιανικού πληθυσμού της στην ιστορία της και η μεγάλη αύξηση της μουσουλμανικής μειονότητας της, εμφανίζει τη τελευταία να αριθμεί περί το 15% των πολιτών.
Τέλος είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στη ΠΓΔΜ το 90% των γεννήσεων ανήκει σε μουσουλμανικές οικογένειες και το ποσοστό είναι 60% για τη Βουλγαρία. Εάν στα παραπάνω κάποιος συμπεριλάβει και την εκκαθάριση σχεδόν του συνόλου του σερβικού πληθυσμού από το Κόσοβο (250.000), τότε ένα δραματικό ισοζύγιο δημογραφικής αδυναμίας περικλείει την ορθόδοξη Χριστιανική παρουσία από τη Βοσνία μέχρι και την ανατολική Θράκη, ακριβώς τη διαδρομή του περιβόητου «Ισλαμικού τόξου» το οποίο στην ουσία έχει δημιουργηθεί και αναμένεται δημογραφικά να επικρατήσει κατά τις επόμενες δεκαετίες.
Στην Βουλγαρία τη τελευταία 15ετία 700 νέα τεμένη έχουν κατασκευασθεί με δωρεές κυρίως από κράτη της Μέσης Ανατολής, αλλά και Τουρκικά θρησκευτικά σωματεία. Η τουρκική οργάνωση Suleymanchi που εδρεύει στη Βουλγαρία, διατηρεί 1.700 θρησκευτικά φροντιστήρια και κατηχεί 100.000 μαθητές. Οι περισσότεροι εξ’αυτών προέρχονται από φτωχές οικογένειες και τυγχάνουν υποτροφιών και βοηθημάτων ενώ οι καλύτεροι μαθητές στέλνονται στη Τουρκία για περάτωση των σπουδών. Οι βουλγαρικές αρχές καθώς και δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν συχνά για την προβολή φονταμεταλιστικών μηνυμάτων στους μαθητές σε συνδυασμό με την έντονη προβολή του τουρκικού εθνικισμού.
Ένα άλλο μείζων ζήτημα που έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και εκτιμάται ότι θα προβληματίσει ακόμα περισσότερο την ελληνική πολιτεία, είναι η οργανωμένη εγκληματική δράση της λεγόμενης «αλβανικής μαφίας».
Η εξάπλωση, ενδυνάμωση και επικράτηση των αλβανικών ομάδων λογικά έπρεπε να θέσει σε κατάσταση συναγερμού τις αρχές ασφαλείας σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Οι λόγοι είναι κυρίως πολιτικοί και συνδέονται με τις πολιτικές εξελίξεις στο Κόσοβο όπου οι μαφιόζοι απολαμβάνουν της πλήρους ασυλίας εάν όχι προστασίας από τους αμερικανούς. Πολιτικές σκοπιμότητες έχουν ως αποτέλεσμα τη γιγάντωση της δυνάμεως τους και πλέον σε ότι αφορά την Ελλάδα αποτελούν μία «ασύμμετρη απειλή», μία προσφιλή έκφραση εσχάτως. Ουσιαστικά εάν και το αλβανικό κράτος και ενδεχομένως το Κόσοβο , δεν αποτελούν απειλή για την Ελλάδα σε στρατιωτικό ή άλλο επίπεδο, η ύπαρξη ενός γιγαντιαίου εγκληματικού συνδικάτου με απαρχή βορείως των συνόρων μας, πρέπει να ανησυχεί τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και στο απώτερο μέλλον.Η αλβανική μαφία είναι ένας αστάθμητος παράγοντας για τον οποίο δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής καμία ενδελεχής έρευνα τουλάχιστον στην Ελλάδα και φυσικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς.
Στο Κόσοβο οι βασικοί διαχειριστές του λαθρεμπορίου ναρκωτικών είναι οι λεγόμενες «15 οικογένειες» οι οποίες αντιπροσωπεύουν το πυρήνα ισχύος του κράτους, λόγω της οικονομικής τους ισχύος και των πολιτικών τους διασυνδέσεων. Σε εκθέσεις της Γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών το 2005 ο πρώην πρωθυπουργό του Κοσόβου Ramous Haradinaj παρουσιαζόταν ως εμπλεκόμενο « σε λαθρεμπόριο ναρκωτικών, εκβιασμούς και προστασία επιχειρήσεων».
Ο πρώην Διοικητής της KFOR, ο Ιταλός Fabio Mini, δήλωσε στα τέλη Φεβρουαρίου 2008 στην εφημερίδα Corriere dela Serra, ότι « Το Κόσοβο θα γίνει η νέα τοποθεσία για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος ερχόμενου από την ανατολή και νέα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα δημιουργηθούν που θα αναλάβουν αυτό το ρόλο».
Περαιτέρω ένα ακόμα στοιχείο που δεν πρέπει να διέλθει της προσοχής, είναι η ύπαρξη ισχυρού Αλβανό-Αμερικανικού λόμπι στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ το οποίο διακρίνεται για την ανθελληνική του στάση και κυρίως με τη διαπλοκή του με την πανίσχυρη Αμερικανό-Ιταλική μαφία και τις λοιπές δυνάμεις που διαπλέκονται με αυτή. Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από μέσα ενημέρωσης, τόσο η Χίλαρι Κλίντον όσο και ο Μακέιν έχουν δεχθεί εισφορές από μέλη του Αλβανικού λόμπι και διατηρούν στενές σχέσεις με άτομα που συνδέονται με κυκλώματα των οποίων το νήμα καταλήγει στην Πρίστινα. Ένας αμερικανός γερουσιαστής ο "Τραφικάντε" έχει ήδη τιμωρηθεί για τις σχέσεις του με την αλβανική μαφία και ο ίδιος υπήρξε ένας από τους κύριους υποστηρικτές των επεμβάσεων κατά τη δεκαετία του ’90. Ο γνωστός Χόλμπρουκ το 2005 ανέλαβε «σύμβουλος» της κυβέρνησης του Κοσόβου με μισθό 3000.000 δολαρίων για υπηρεσίες παροχής «προβολής και ενημέρωσης». Ο ίδιος είναι ένα από τα σημαντικά στηρίγματα της Πρίστινα σε επαφές της με γνωστά χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ. Τέλος ο περιβόητος χρηματιστής Σόρος και το πολυπλόκαμο δίκτυο του αποτελεί έναν από τους πυλώνες στήριξης, εμμέσως πλην σαφώς των Αλβανικών ομάδων.
Το λαθρεμπόριο όπλων από το Κόσοβο είναι ένα ακόμα επικίνδυνο φαινόμενο το οποίο εμπλέκει και άλλες χώρες. Μέρος του πλεονάσματος όπλων και εκρηκτικών του UCK σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες βρήκε το δρόμο για τη Τσετσενία διαμέσου Τουρκίας και με τη βοήθεια της ισλαμιστικής οργάνωσης Kvadrat, η οποία διατηρεί βάσεις στη Βοσνία. Επίσης η επίθεση στην αμερικανική πρεσβεία στις 12/01/07, είχε έντονο κοσοβαρικό χρώμα λόγω του όπλου που χρησιμοποιήθηκε όπως επιβεβαιώθηκε και από διαρροές στο τύπο από την αστυνομία. Τέλος η επίθεση στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005 με εκρηκτικά τύπου σέμτεξ σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πηγές είχε ως αφετηρία το Κόσοβο, αλλά και τη Βοσνία όπως και η αντίστοιχή στη Μαδρίτη της οποίας ο βασικός μαροκινός ύποπτος, Abdelmajid Bouchar είχε καταφέρει να διαφύγει και να ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη , αλλά τελικά συνελήφθη στη Σερβία από την τοπική αστυνομία.
Κυρίες και Κύριοι
Η ουσιαστική κατάργηση των αρχών του διεθνούς δικαίου που επήλθε με την αναγνώριση από ορισμένα κράτη του Κοσσυφοπεδίου ως ανεξάρτητου κράτους, θεμελιώνει τη σοβαρή πιθανότητα εδαφικών αλλαγών κατά τα αμέσως επόμενα έτη.
Το κράτος που κατά τα φαινόμενα κινδυνεύει άμεσα με διαμελισμό είναι η ΠΓΔΜ.
Η ΠΓΔΜ βρίσκεται εκ νέου επί ξυρού ακμής έχοντας χάσει την μάχη ενάντια στη γεωγραφία και την ιστορία. Ένα κράτος το οποίο κατέχει καίρια γεωπολιτική περιοχή χωρίς όμως να διαθέτει στερεή εθνολογική βάση και ιστορικό υπόβαθρο, είναι αναμενόμενο να αντιμετωπίζει κλυδωνισμούς και το σενάριο διαμελισμού είναι πλέον υπαρκτό όσο και άμεσο.
Η κυρίαρχη σλαβική πολιτική τάξη χαρακτηρίστηκε από υπέρμετρη αυτοπεποίθηση κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα στο θέμα της ονομασίας πριν την σύνοδο του Βουκουρεστίου. Η έλλειψη εμπειρίας και η άκριτη στήριξη στην αμερικανική υπερδύναμη είχε ως αποτέλεσμα τη στρατηγική ήττα των Σκοπίων που τα αποκλείει ουσιαστικά από τις Ευρω-ατλαντικές δομές.
Η αντιφατικότητα της πολιτικής των Σκοπίων έναντι της Ελλάδος αναμένεται να συνεχιστεί και βραχυπρόθεσμα. Παρόλο που τα ζωτικής σημασίας γεωστρατηγικά συμφέροντα της ΠΓΔΜ είναι άρρηκτα δεμένα με την ελληνική πλευρά, ο συνδυασμός πολιτικής απειρίας εκ μέρους της νέας πολιτικής ελίτ των Σκοπίων και η διαλυτική επίδραση των Τιτοικών ιδεολογιών δεν επιφέρει ουσιαστική αλλαγή. Η χώρα αυτή είναι κατά τα φαινόμενα η μόνη που στο άμεσο μέλλον μπορεί να υπάρξει ελληνική στρατιωτική εμπλοκή υπό τη μορφή ειρηνευτικής αποστολής ή διάσωσης λόγω των εθνοτικών εντάσεων. Σε γενικές γραμμές η ύπαρξη προσφυγικού ρεύματος από τα Σκόπια και η μεγέθυνση των εξτρεμιστικών ομάδων όλων των αποχρώσεων είναι μία ωρολογιακή βόμβα που ετοιμάζεται να εκραγεί βορείως της Μακεδονίας και τη Ηπείρου.
Κυρίες και Κύριοι
Ο ανταγωνισμός μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον που προέρχεται κυρίως από την προσπάθεια της δεύτερης να καθυποτάξει την πρώτη, θα έχει σοβαρότατες συνέπειες σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Οι προετοιμαζόμενοι αγωγοί πετρελαίου και αερίου που θα διασυνδέσουν ενεργειακά την Ευρασία και τη Δυτική Ευρώπη θεωρούνται έως ένα βαθμό απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν ως βασικό δόγμα της πολιτικής τους, την πολιτική διάσπαση της Ευρασίας. Άρα όσες χώρες όπως η Ελλάδα χρησιμοποιούνται ως σύνδεσμοι για την επίτευξη των ανωτέρω θα αντιμετωπίσουν ισχυρές πιέσεις, κυρίως σε πολιτικό επίπεδο και κυβερνητικό.
Είναι κοινό μυστικό ότι η μέχρι τώρα αναβάθμιση της Ελλάδος εμπεριέχει και κινδύνους εμπλοκής σε παγκόσμιες διεργασίες στις οποίες χρειάζεται πολιτική δεξιοτεχνία ύψιστου βαθμού. Ήδη πολλά σχετικά δημοσιεύματα σε εγχώρια ΜΜΕ αναφέρουν ότι η Αθήνα έχει εν πολλοίς γίνει το επίκεντρο πολυάριθμων κλιμακίων υπηρεσιών πληροφοριών από τις ενδιαφερόμενες πλευρές και αυτό αποτελεί εκ των πραγμάτων εστία απειλών αλλά και ευκαιριών, αναλόγως της ευελιξίας και ευστροφίας των κυβερνώντων.
Σε γενικές γραμμές η Ελλάδα καλείτε να διαχειριστεί το νέο σκηνικό που αναπτύσσετε σε δύο άξονες. Την αντιμετώπιση απειλών που μπορεί να χαρακτηριστούν ως «μη κρατικές» δηλαδή το οργανωμένο έγκλημα και τον εξτρεμισμό και σε δεύτερο επίπεδο να αντισταθεί σε αλλαγές συνόρων και πιέσεις των ισχυρών κρατών του πλανήτη που χρησιμοποιούν τις Βαλκανικές χώρες ως βάση εξόρμησης ή γραμμή αμύνης.
Οι Έλληνες διαθέτουν πολιτική πείρα που χάνετε στα βάθη των αιώνων, μία πανίσχυρη ομογένεια και κυριαρχούν στις θάλασσες και στα πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου. Η συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων του έθνους και των βασικών συστατικών της ιδιοπροσωπίας του, αποτελεί εκ των πραγμάτων τη καλύτερη μορφή αντίστασης σε επερχόμενες σαρωτικές αλλαγές.
Είναι χρήσιμο να μην ξεχνούμε ότι οι Έλληνες διακρίνονται στη τακτική του πολέμου αλλά και της διπλωματίας από την εξής ιδιομορφία.
Δίνουν πεισματική στατική άμυνα έως ότου διακρίνουν ανοίγματα του εχθρού οπότε και εξορμούν μαζικά και με άκρατο ενθουσιασμό. Ενδεχομένως στο άμεσο μέλλον να βρεθούμε στη δεύτερη φάση και να απολαύουμε ευκαιριών που παρουσιάζονται συνήθως μία φορά κάθε αιώνα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα επόμενα έτη έως το 2012 θα διακρίνονται από πολλαπλές εντάσεις, πιέσεις και ευκαιρίες σε ότι αφορά τις βαλκανικές εξελίξεις. Είναι απαραίτητο να γίνει αυτό κατανοητό και σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο.
Κυρίες και Κύριοι,
Σας ευχαριστώ θερμά για το χρόνο σας και την προσοχή σας.