του Μάριου Ευρυβιάδη
(Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Copyright: Marios Evriviades on line (Publication Date: 23 February 2014)
Όπως και το 1958, ο κύβος για τη Κύπρο ερρίφθη. Όχι όμως από τον Αναστασιάδη. Ερρίφθη από τον πραγματικό Καίσαρα της εποχής, τους Αμερικανούς. Αυτούς που τον έριξαν και τότε. Και τηρουμένων των αναλογιών, οι λόγοι μισό και πλέον αιώνα μετά, δεν διαφέρουν. Είναι λόγοι στρατηγικοί. Όπως και το 1958, έτσι και το 2014 ο κύβος ερρίφθη για να διασφαλισθούν τα υπό αμερικανική ηγεμονία και καθοδήγηση συμφέροντα ενός δυτικόστροφου πάντοτε, συνασπισμού συμφερόντων, ενώ καταστρατηγούνται και πάλι τα θεμελιακά ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα της καταπληκτικής πλειοψηφίας του κυπριακού λαού. Και δυστυχώς όπως και το 1958, η κυβέρνηση της Αθήνας φαίνεται να είναι διατεθειμένη να λειτουργήσει και πάλι ως κομπάρσος, προσφέροντας νομικό και πολιτικό φύλο συκής σ´ένα καινούργιο στρατηγικό αλυσόδεμα της Κύπρου και στον εσαεί πολιτικό ευνουχισμό του λαού της.
Ήταν το 1958 που "έκλεισε" η πρώτη φάση του Κυπριακού . Με φερμάνι από την Ουάσινγκτον. Με αποδέκτες τους τότε ΥΠ.ΕΞ. Ελλάδας-Τουρκίας, Αβέρωφ και Ζορλού που μετείχαν στην ετήσια φθινοπωρινή Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. στη Νέα Υόρκη. Για να αντιμετωπισθούν "αποτελεσματικά" οι δήθεν ορκισμένοι "κοινοί εχθροί" του υπό αμερικανική ηγεμονία δυτικού συνασπισμού στην ευρύτερη Μέση Ανατολή που ευρίσκετο σε φάση αναδίπλωσης. Και για να διασφαλισθούν ο "ελεύθερος κόσμος" και μαζί και ο "πολιτισμός".
Είναι απόλυτα τεκμηριωμένο από Αμερικανικά έγραφα ότι στους αμερικανικούς στρατηγικούς ψυχροπολεμικούς σχεδιασμούς, η ευρύτερη Μέση Ανατολή, που άρχιζε από τη Μεσόγειο και κατέληγε στον Περσικό Κόλπο, θεωρείτο στρατηγικά ισότιμη με το κεντρικό μέτωπο του Ψυχρού Πολέμου στη καρδιά της Ευρώπης. Διότι, κατά το σκεπτικό, ένας μή-δυτικός έλεγχος της ενεργειακά κρίσιμης περιοχής θα ανέτρεπε τα δυτικά ερείσματα σε στρατηγικό και ιδεολογικό επίπεδο, και θα έδιδε το πάνω χέρι στους "εχθρούς της ελευθερίας" και άλλων συναφών οικουμενικών αξιών που η Δύση μονοπωλούσε και, μεγαλοψύχως, αγωνίζετο να διασφαλίσει και να τις κάνει κοινό κτήμα όλων μας.
H ιδεοληπτική αλλά και εξόχως στρατηγικά εργαλειακή αυτή αντίληψη μετέτρεψε τους Αμερικανούς σε συμμάχους των Βρετανών και Γάλλων ιμπεριαλιστών και αποικιοκρατών στη Μέση Ανατολή, αλλά και εχθρούς κάθε εθνικό-απελευθερωτικού κινήματος. Αυτή η στρατηγική μυωπία, μετέστρεψε τον αντιαποικιακό αραβικό εθνικισμό, που προσωποποιούσε ο Νάσσερ της Αιγύπτου, από φίλο και δυνητικό σύμμαχο των ΗΠΑ σε δεδηλωμένο εχθρό. Η θεαματική αποτυχία της δυτικής στρατηγικής καταγράφηκε με το αιματηρό αντιδυτικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 1958 και την ανατροπή του βασιλικού και φίλο-δυτικού καθεστώτος της Βαγδάτης. Μαζί κατέρρευσε και το Σύμφωνο της Βαγδάτης (1955-1958), το αμερικανο-βρεττανικό κατασκεύασμα για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής, του οποίου η Τουρκία υπήρξε ιδρυτικό μέλος και ο πιο σημαντικός "χωροφύλαξ".
Η κατάρρευση του Συμφώνου, που οδήγησε σε συμμαχία Αιγύπτου-Ιράκ, ερμηνεύθηκε ως η απαρχή της "απώλειας" της Μέσης Ανατολής, με τον Αμερικανό ΥΠ.ΕΞ. Τ.Φ.Ντάλλες να χαρακτηρίζει τη Βαγδάτη του 1958 "ως το πιο επικίνδυνο σημείο του πλανήτη". Επιβάλλεται εδώ να υπομνησθούν μια σειρά από άλλα γεγονότα στη περιοχή αλλά και στον κόσμο τα οποία, συνδυαστικά, οδήγησαν τους Αμερικανούς να διατάξουν το κλείσιμο όλων των μετώπων ( to circle the wagons), με κυρίαρχο μεταξύ αυτών το Κυπριακό, το οποίο απειλούσε τη συνοχή της νοτιο-ανατολικής πτέρυγας του Ν.Α.Τ.Ο., ώστε να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά οι περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις κατά του "ελεύθερου κόσμου".
Στην Ευρώπη είχε ξεσπάσει την ίδια χρονιά, ακόμη μια κρίση, ως προς το μελλοντικό καθεστώς του Βερολίνου. Στην μακρινή Ασία σημειώνοντο εχθροπραξίες στα Στενά της Φορμόζας -Ταϊβάν με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Αιζενχάουερ να απειλεί το Πεκίνο ακόμη και με πυρηνικά όπλα. Φιλοξενούμενος του Μάο ήταν, το 1958, ο Σοβιετικός ηγέτης Χρούτσιωφ.
Στην περιοχή μας, είχαμε την δημιουργία το 1958 της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας με την ένωση Αιγύπτου και Συρίας, ενώ το ίδιο έτος, ο Νάσσερ θα επισκεφθεί την Μόσχα. Η έντονη ρευστότητα του 1958, θα οδηγήσει τους Αμερικανούς, επικαλουμένων το Δόγμα Αιζενχάουερ του 1957 για τη στήριξη "δημοκρατικών καθεστώτων" στη περιοχή, να αποβιβάσουν πεζοναύτες στο Λίβανο, ενώ ταυτόχρονα η πολεμοχαρής Τουρκία του Μεντερές, με υπόγεια αγγλο-αμερικανική στήριξη, απειλούσε ευθέως Συρία και Ιράκ με εισβολή. Το 1958 και πάλι, οι πρωθυπουργοί Τουρκίας και Ισραήλ θα συνομολογήσουν με πάσα μυστικότητα στη Άγκυρα, Σύμφωνο στρατιωτικής συμμαχίας κατά του Νασσερικού μετώπου. Και καθόλου τυχαία, ο Μεντερές θα εμφανισθεί ως "Man of the Year"για το 1958, στο εξώφυλλο του αμερικανικού Time Magazine. Tέλος, για να έλθουμε και στην Ελλάδα, στις εκλογές του 1958, το μέτωπο της αριστεράς (Ε.Δ.Α.), στηρίχθηκε από το 25% του εκλογικού σώματος, μια εξέλιξη που δημιούργησε μείζονα ταραχή στο ελληνικό κατεστημένο, στο Παλάτι αλλά και στους Αμερικανούς.
Όπως μας πληροφορεί ο αείμνηστος Stephen G.Xydis στα έργα του, Cyprus: Conflict and Reconciliation(1967) και Cyprus:Reluctant Republic (1973), είναι από τη Νέα Υόρκη το 1958 που τα πράγματα οδηγήθηκαν πρώτα στη Ζυρίχη και μετά στο Λονδίνο. Με τους Αβέρωφ και Ζορλού, υπό την "υψηλή εποπτεία" του Αμερικανού αντιπροσώπου στον Ο.Η.Ε. να συμφωνούν ότι "μεγαλύτεροι κίνδυνοι" απειλούσαν τις χώρες τους, και ότι έπρεπε η αναμεταξύ τους αντιπαράθεση στη Κύπρο να τερματισθεί. Έτσι άρχισε η τότε αντίστροφη μέτρηση. Όχι για ο,τι συνέβαινε μέσα στη Κύπρο αλλά, έξω από αυτή. Στο Βερολίνο, στη μακρινή Φορμόζα, αλλά κυρίως στο όχι τόσο μακρινό Ιράκ της Μέσης Ανατολής. Και επειδή από τα μέσα του 1950, η Βρετανία είχε ήδη δώσει βέτο στον μεσανατολικό της "χωροφύλακα", την Τουρκία του Συμφώνου της Βαγδάτης, για τη Κύπρο, -το οποίο βέτο, για τους ίδιους λόγους οι Αμερικάνοι διεύρυναν ως βέτο της Τουρκίας για τα ελληνοτουρκικά και το κυπριακό-, η Άγκυρα απεκόμισε το 1960 τα γνωστά λεόντεια οφέλη και επέφερε τις γνωστές δουλείες πάνω στην Κύπρο.
Προτού αναφερθώ στο 2014, ας μου επιτραπεί μια σημαντική παρένθεση για το 2004 , που αποδεικνύει, ότι όσο αλλάζουν τα πράγματα στο κυπριακό, τόσο παραμένουν τα ίδια. Έχουμε την παραδοχή του Αμερικανού αξιωματούχου Ντάνιελ Φρίντ, που έγινε ενώπιον επωνύμων ομογενών και δημοσιογράφων σε μεγάλο ξενοδοχείο της Ουάσιγκτον (12 Ιουνίου 2003), ότι το Σχέδιο Αννάν προσέφερε τη Κύπρο ως στρατηγικό όμηρο της Άγκυρας (και μαζί και αρκετά δις δολάρια), με αντάλλαγμα η Άγκυρα να επιτρέψει στη Αμερική να ανοίξει και δεύτερο μέτωπο μέσω Τουρκίας στην προγραμματιζόμενη αμερικανική εισβολή στο Ιράκ του 2003. Και έχουμε και την εξίσου κυνική εντολή που η Ουάσιγκτον έδωσε στη αμερικανική αντιπροσωπεία στο Μπούντεσμπεργκ της Ελβετίας το 2004 η οποία ήταν επί λέξει: "shoot the south".!
H αμερικανική δραματική παρέμβαση του 2014 στην Κύπρο, έχει τη στρατηγική της λογική στο ιστορικό που κατέγραψα παραπάνω. Σίγουρα ο μπαμπούλας του κομμουνισμού δεν υφίσταται. Υπάρχει όμως η Ρωσική αρκούδα, που είναι στη φύση της να απειλεί και να εκβιάζει, π.χ. σήμερα κυρίως αλλά όχι μόνο ( βλ. Ουκρανία) σε ζητήματα "ενεργειακής ασφάλειας" ( αυτός και αν είναι μπαμπούλας για μια χώρα που έχει μονοδιάστατη οικονομία με απόλυτη εξάρτηση από εξαγωγές ενέργειας!!!). Yπάρχει βέβαια και η τρομοκρατία του ριζοσπαστικού Ισλάμ που (άκουσον-άκουσον) μόνο το "ήπιο Ισλάμ" της νατοϊκής και εκδυτικισμένης Τουρκίας μπορεί να θεραπεύσει. Αλλά, για να ολοκληρώσει η Τουρκία την Μεγάλη ( Büyük) Αποστολή της, πρέπει να εξασφαλισθεί πολιτικά με ένταξη στην Ε.Ε., αλλά και οικονομικά ως ενεργειακός κόμβος, μια κίνηση που, κατά τη στρατηγική αυτή λογική, θα διασφαλίζει ταυτόχρονα και την " ενεργειακή ασφάλεια" της Ευρώπης από τη "μοχθηρή αρκούδα του Βορρά". Όμως, εδώ το εμπόδιο εμφανίζεται να είναι το κυπριακό κράτος. Και στα δυο ζητήματα. Αυτό της Ε.Ε. και του "ελέγχου"των ενεργειακών κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου . "Shoot the Republic", λοιπόν ,παραμένει η στρατηγική τους. Αλλά τούτη τη φορά, "πυροβολήστε για να σκοτώσετε".
Κάθε θεραπεία προκύπτει από μια σωστή διάγνωση. Δεν θέλουν να υπάρχει στη Κύπρο συγκροτημένο κράτος, -χωρίς ξένους μπάστακες-, που να λειτουργεί ως θεσμός ασφάλειας ελεύθερων πολιτών και του οποίου ο ρόλος, ως κρατικός δρών, να περιορίζεται μόνο από το διεθνές δίκαιο, τους διεθνείς θεσμούς και από αμοιβαιότητα στις διακρατικές σχέσεις και συναλλαγές. Δεν θέλουν κράτος με υπόσταση, και πολίτες με ατομικά δικαιώματα. Θέλουν κράτος "μασκαραλίκι" και αγελαίους υπηκόους σε υποτελείς σατράπες. Ο κύβος ερρίφθη. Αλλά υπάρχουν ακόμη πολίτες και όχι σατράπες στη Κύπρο. Aux armes citoyens.