Θάλεια Τζανεττή
(Αναλύτρια θεμάτων ασφαλείας)
Copyright: www.rieas.gr
Η πρόσφατη κατάληψη της Νομικής Σχολής από ένα ενδιαφέρον μείγμα φορέων και παράνομων μεταναστών με απεργία πείνας και απειλές αντίστασης, αποκάλυψαν με εκρηκτικό τρόπο μία σειρά από πολυεπίπεδες παθογένειες.
Οι δύο πλέον πολυσυζητημένες από αυτές είναι το μεταναστευτικό πρόβλημα και το πανεπιστημιακό άσυλο.
Τα κενά, οι αστοχίες και η ακαταλληλότητα διαφόρων παραμέτρων του πλαισίου πολιτικής σχετικά με το μεταναστευτικό έχουν υπογραμμιστεί πολλάκις. Παρόλ’αυτά και παρά τις αδιαμφισβήτητες καθυστερήσεις και την ανάγκη αναθεωρήσεων, νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται. Με το να επιδιώκουν κάποιοι να επιβάλουν αυθαίρετα και με εκβιασμούς αλλαγές στην μεταναστευτική πολιτική και την νομοθεσία -όπως νομιμοποιήσεις-, στην ουσία υπονομεύουν το ίδιο εργαλείο το οποίο επικαλούνται ότι προσπαθούν να διορθώσουν. Το όποιο αίτημα αναθεώρησης του νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την μετανάστευση, όσο βάσιμο κι αν είναι, δεν μπορεί να προωθείται μέσω εκβιασμών και προκλήσεων προς τους θεσμούς και το υφιστάμενο πλαίσιο δικαίου. Οι νόμοι δεν είναι δυνατό να καταστρατηγούνται κατά βούληση και παράλληλα να έχουμε την απαίτηση να διατηρούν την ισχύ τους και την οικουμενική τους εφαρμογή.Η κατάληψη της Νομικής όμως άπτεται παραμέτρων που σίγουρα δεν περιορίζονται στο μεταναστευτικό, όπως ισχυρίστηκαν οι πρυτανικές αρχές. Μπορεί να περιπλέχθηκε το ζήτημα λόγω αυτού, μπορεί να εγείρονται σχετικά ερωτήματα, να προκαλούνται λογικές συναισθηματικές αντιδράσεις αλλά δεν παύει να είναι έκφανση κυρίως άλλων παθογενειών. Αν οι πρυτανικές αρχές όντως θεωρούσαν ότι το ζήτημα εντάσσεται στο πρόβλημα της μετανάστευσης, τότε με το κάλεσμα προς τις αρμόδιες αρχές για την μετανάστευση (και όχι για την διατήρηση της τάξης) για επίλυση, θα όφειλαν να προσφέρουν την φιλοξενία τους στους καταληψίες και να αποτελέσουν διαμεσολαβητές στην ευρύτερη συζήτηση επί του μεταναστευτικού. Αν ήταν πρόβλημα του πλαισίου της μετανάστευσης όπως ισχυρίστηκαν, τότε έτσι θα επιτελούσαν κοινωνικό έργο συμβάλλοντας στην ουσία του προβλήματος. Στην πραγματικότητα όμως οι πρυτανικές αρχές αυτοαναιρέθηκαν όταν ως επίλυση προώθησαν απλά την απομάκρυνση από τον πανεπιστημιακό χώρο. Το μεταναστευτικό πρόβλημα που επικαλέστηκαν δεν επιλύεται με την απομάκρυνση των καταληψιών από τον χώρο του Πανεπιστημίου. Η μόνη διαφορά είναι ότι δεν εμπίπτει πλέον στον τομέα ευθύνης των πρυτανικών αρχών. Και αυτό δυστυχώς φάνηκε να είναι το μόνο τους μέλημα.
Οι Πρυτάνεις βρέθηκαν στο κέντρο αυτού του προβλήματος λόγω της ευθύνης προάσπισης του ασύλου, η οποία τους έχει ανατεθεί από τον νομοθέτη. Η προάσπιση του θεσμού του ασύλου βέβαια αφορά τόσο στην αποφυγή της κατάλυσής του, όσο και στην αποτροπή του σφετερισμού του ασύλου για αλλότριους προς την φύση του σκοπούς. Σε διαφορετική περίπτωση, το άσυλο παύει να υπηρετεί τον σκοπό του, καθίσταται γραφικό και έτσι οδηγείται μοιραία προς τον ηθικό εκφυλισμό του, κάτι που θα αποτελούσε απώλεια ουσιαστικότατου κεκτημένου. Το άσυλο δεν μπορεί να εννοείται ως ανοχή στην παρανομία ή την ανομία, και ποτέ δεν το είχε οραματιστεί ως τέτοιο ο νομοθέτης.
Οι πρυτανικές αρχές είχαν σημαντικότατες ευκαιρίες να μην αφήσουν τα πράγματα να κλιμακωθούν σε τέτοιο βαθμό και να φτάσουν στα άκρα. Από την στιγμή που ήταν γνωστό ότι θα επιχειρηθεί μία τέτοια κατάληψη, οι αρχές θα όφειλαν είτε να περιφρουρήσουν με ίδια μέσα το Πανεπιστήμιο ή να ζητήσουν την συνδρομή των κρατικών αρχών ώστε να αποφευχθεί η είσοδος των καταληψιών. Αναμφισβήτητα κάτι τέτοιο θα είχε πολιτικό κόστος, τόσο για τις αρχές τους Πανεπιστημίου όσο και για την κυβέρνηση. Θα είχαν όμως αποτραπεί τα χειρότερα. Ακόμα και μετά την κατάληψη, οι πρυτανικές αρχές θα μπορούσαν και πάλι να είχαν παρέμβει, αποφασίζοντας (και όντας απολύτως εν δικαίω) την άρση του ασύλου, απαιτώντας και εξασφαλίζοντας παράλληλα την απομάκρυνση χωρίς την χρήση βίας. Αντ’αυτού οι αρχές αποφάσισαν να το προβάλουν αποκλειστικά ως θέμα μετανάστευσης, να προσπαθήσουν να απαρνηθούν τις ευθύνες που τους αναλογούσαν και αντί της όποιας ουσιαστικής πρωτοβουλίας, να καθυστερήσουν μέχρι να φτάσουν στο απροχώρητο. Μπορεί να απέφυγαν να χρεωθούν το κόστος κάποιας πρωτοβουλίας, αλλά σίγουρα αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων και κυρίως του ρόλου τους.
Δυστυχώς οι σίγουροι χαμένοι αυτής της παραφροσύνης είναι οι μετανάστες το καλό των οποίων επικαλούνται οι διοργανωτές αυτής της πρόκλησης. Το νομικό καθεστώς αυτών των ανθρώπων είναι εξαιρετικά απίθανο να αλλάξει, ενώ το άμεσο μέλλον τους διαφαίνεται να είναι ακόμα πιο αβέβαιο από ότι πριν την πρόσφατη περιπέτειά τους. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι το γεγονός αυτό θα συμβάλει στην πόλωση και θα καταλήξει να υπονομεύει, παρά να συμβάλει είτε σε μία νηφάλια επανεξέταση του μεταναστευτικού προβλήματος είτε στην βελτίωση της καθημερινότητας αυτών των ανθρώπων στην Ελλάδα. Μεγάλο το κόστος και τα κίνητρα καλό θα ήταν να διερευνηθούν.
Οι ευθύνες για αυτόν τον τραγέλαφο βαραίνουν πολλούς. Και οι πρυτανικές αρχές προεξάρχουν δυστυχώς ανάμεσά τους. Το ουσιαστικό κενό που αποκαλύφθηκε με θλιβερό τρόπο αυτές τις μέρες είναι η απογοητευτική έλλειψη ηγεσίας και παντελής αίσθησης κοινωνικής υπευθυνότητας από τις πρυτανικές αρχές.